Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu`nun (TÜRK-İŞ) haziran ayı açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasına göre dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 6 bin 391,17 TL`ye, yoksulluk sınırı 20 bin 818,14 TL`ye ve bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti` ise aylık 8 bin 313,12 TL`ye yükseldi.

TÜRK-İŞ`in haziran ayı açlık ve yoksulluk sınırı araştırması bugün yayınlandı. Araştırmanın 2022 haziran ayı sonucuna göre; dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı 6 bin 391,17 TL`ye, gıda harcaması ile giyim, konut, kira, elektrik, su, yakıt, ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı 20 bin 818,14 TL`ye, bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti` ise aylık 8 bin 313,12 TL`ye yükseldi.

TÜRK-İŞ`in “Haziran 2022 Açlık ve Yoksulluk Sınırı” araştırması şu şekilde:

“Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı`na göre, 2021 yılında ülke genelinde yapılan düzenli ve sürekli yardım programlarından toplam 5,9 milyon hane faydalanmış ve bunun %94`ü nakit şeklinde olmuştur. Bu yaygınlıktaki yardım aslında ekonominin normal işlemediği ve üretilen refahın adil paylaşılmadığının göstergelerinden birisidir. Cari açık, döviz kurları ve enflasyon artarken emeğin milli gelirden aldığı payın geriliyor olması da bunun bir delilidir.

“TÜKETİCİ FİYATLARI DALGA DALGA TIRMANMAYA DEVAM EDİYOR”

TOBB verilerine göre kapanan şirket sayısı aylık bazda yüzde 59, yıllık bazda yüzde 126 artış gösterdi. Edinilen bilgiye göre 2016`da 15,9 milyon icra ve iflas dosyası varken söz konusu dosya sayısı Mayıs 2022 itibariyle 23,5 milyona çıktı. İşsizliği ve yoksulluğu arttırıcı etkisi olan bu olayların yanında makro finansal sistem; kur krizleri, aşırı negatif reel faiz, kontrolsüz parasal genişleme ve Merkez Bankası itibarının düşüşü gibi temel nedenlerle tahrip olurken başta gıda olmak üzere tüketici fiyatları dalga dalga tırmanmaya devam ediyor. Yapılan araştırmanın neticesinde artan pahalılık ve gelirlerin aşınmasıyla birlikte raflarda kayıp-kaçağın artması karşısında marketlerde ek tedbirler alınıyor. Market çalışanlarına, raf güvenliği ve kriz yönetimine dair verilen eğitimler yoğunlaşmıştır.

ANKARA`DA DÖRT KİŞİLİK AİLENİN GIDA HARCAMASI SON 12 AYDA YÜZDE 117,29 ARTTI

TÜRK-İŞ`in verileri temel alındığında ‘mutfak enflasyonu`ndaki değişim Haziran 2022 itibariyle şu şekilde gerçekleşti: Ankara`da yaşayan dört kişilik bir ailenin ‘gıda için` yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre yüzde 6,2 oranında gerçekleşti. Son on iki ay itibariyle artış oranı yüzde 117,29 olarak hesaplandı. Altı aylık değişim oranı yüzde 55,96 oranında oldu.

TÜRK-İŞ hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan derlenen fiyatlara göre, gıda ürünlerinde Haziran 2022 itibariyle gözlemlenen değişim harcama gruplarına göre şu şekilde oldu:

“SÜTTE 1 AYLIK ZAM YÜZDE 13 OLARAK TESPİT EDİLDİ”

Süt, yoğurt, peynir grubunda; Resmi verilere göre içme sütü üretimi ve toplanan inek sütü miktarı azalıyor. Girdi ve tedarik maliyetlerinin de artmasıyla haziran ayında da hem süt hem yoğurt hem de peynir fiyatları artış gösterdi. Sütte 1 aylık zam yüzde 13 olarak tespit edildi. Alım gücü eriyen tüketiciler için çıkarılan 900 ve 800 gramlık paketlerin ardından 750 gramlık beyaz peynirler de raflarda görüldü.

“BİR AYDA NOHUT YÜZDE 18, KURU FASULYE İLE YAĞLI TOHUMLAR YÜZDE 13 ZAMLANDI”

Et, tavuk, balık, yumurta, kurubaklagiller, yağlı tohum ürünlerinin bulunduğu grupta; Kuzu, tavuk ve yumurta fiyatlarında düşüş gözlendi. Dana, balıketi yeşil ve kırmızı mercimek fiyatları arttı. Bir ayda nohut yüzde 18, kuru fasulye ile yağlı tohumlar (kuruyemişler) yüzde 13 zamlandı. Ayrıca yumurta fiyatlarının çok gerilemesi nedeniyle zarar eden bazı yumurtacıların yumurta tavuklarını kestikleri ve kümeslerini kapattıkları uzmanlarca ifade edildi.

“SİMİTÇİ BÜFELERİNDE POS CİHAZLARI GÖRÜLMEYE BAŞLANDI”

Ekmek ve tahıllar grubunda; Makarna, pirinç, bulgur ile un ve irmik fiyatlarının tamamı yükseldi. Bu grupta en yüksek zam yüzde 14 ile pirinçte oldu. Pirinç mayısta da yüzde 12 zamlanmıştı. Türkiye`nin üretimdeki düşüşe bağlı olarak kendi ihtiyacı için iç piyasada tüketmek üzere en az 2-3 milyon ton buğday ithalatı yapacak olması un, ekmek, makarna, bulgur unlu mamuller ve buğdayın kullanıldığı tüm ürünlere mutlaka zam olarak yansıyacağının işareti. Ayrıca alım gücü düşen vatandaşlar simidi de kredi kartıyla almak durumunda kaldıklarından simitçi büfelerinde pos cihazları görülmeye başlandı. 

Taze sebze-meyve grubunda; Semt pazarlarında maydanoz, kıvırcık gibi salata yeşillikleri ve pazı, ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzelerin fiyatları geriledi. Çok tüketilen patates ise hâlâ 10 TL`nin üzerinde satılmaya devam ediyor. Taneli sebzelerden barbunya, fasulye, yaz sebzelerinden domates, kabak, patlıcan, biber fiyatları geriledi. Bezelye ve kuru soğan sabit kaldı. Limon zamlandı.

 “KAVUN-KARPUZ ÜRETİCİ ENFLASYONU YILLIK YÜZDE 230 OLARAK GERÇEKLEŞTİ”

Kavun-karpuz üretici enflasyonu yıllık yüzde 230 olarak gerçekleşti. Özellikle karpuzun haziran ayı sonunda bile tanesi ortalama 35 TL`ye satılmasıyla hem semt pazarlarında hem marketlerde dilimle karpuz satışı yaygın hale geldi. Kiraz, kayısı, dut, şeftali, erik gibi yaz meyvelerinin fiyatları görece erişilebilir seviyeye yaklaştı. Fakat bahar aylarındaki don olayları ve yüksek maliyetler sebebiyle geçmiş yazlarda olduğu gibi büyük fiyat gerilemesi olmayacağı öngörülmekte. Ortalama sebze kg fiyatı 11,7 TL, ortalama meyve kg fiyatı 16,68 oldu. 18`i sebze ve 9`u meyve olmak üzere toplam 27 üründeki fiyat değişimi hesaplamada dikkate alındı. Ortalama meyve-sebze kg fiyatı 13,36 TL olarak tespit edildi.

“50 TL`Yİ BULAN 200 GRAMLIK TEREYAĞI PAKETLERİNE DE ALARM TAKILMAYA BAŞLANDI”

Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta; Ayçiçek yağı, zeytinyağı, tereyağı ve margarin ürünlerinin hepsi zamlandı. Margarin 1 ayda yüzde 11 zamlandı. Bazı marketlerde sıvı yağlara alım sınırı ve ürünlere hırsızlığa karşı alarm takılması uygulamaları devam ederken tanesi 50 TL`yi bulan 200 gramlık tereyağı paketlerine de alarm takılmaya başlandı.

“TÜRK ŞEKER`İN YÜZDE 67 ORANINDA YAPTIĞI ZAM ÖNÜMÜZDEKİ HAFTADAN İTİBAREN RAFLARA YANSIYACAK”

Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden; 2001`den bu yana sırasıyla; pancar üretimine gelen kota, şeker fabrikalarının özelleştirilmesi ve çiftçiye destek yerine örneğin bu aydan başlayıp Ekim 2022`ye kadar sürecek sıfır gümrükle 400 bin ton şeker ithali izni gibi düzenlemeler, şeker fiyatlarının yıllar içinde artmasının en temel sebeplerini oluşturdu. Türk Şeker`in 27 Haziran itibariyle bazı zincir marketlere sattığı şekere yüzde 67 oranında yaptığı zam önümüzdeki haftadan itibaren raflara yansıyacak. Bu yüksek zam açıklanmadan önce bile şeker raflarındaki son bir aydaki artış yüzde 14 olmuş durumda. Mayıs ayında yüksek oranlarda zamlanan çay ve ıhlamur fiyatları bu ay değişmedi. Pekmez fiyatı da sabit kaldı. Siyah ve yeşil zeytin, salça, reçel, bal fiyatları yükseldi. Baharatlar ortalama yüzde 16, tuz yüzde 18 zamlandı.