— Laiklik ve Cumhuriyet, Türkiye’nin kurucu taşlarıdır.
Ama bugün bu iki temel değer, hem hukuki, hem kurumsal, hem de toplumsal düzeyde ciddi bir aşınma yaşıyor.
Peki, bu temel nasıl sarsıldı ?
En önemlisi:
Nasıl koruyacağız?

— Sarsılan Temel: Laiklik ve Cumhuriyet

- Laiklik neden önemliydi?
- Devletin dini referansla değil akıl, bilim ve hukukla yönetilmesi için.
- Herkesin inancının (ve inançsızlığının) eşit şekilde korunması için.
- Dinin devlet işlerinden ve devletin din işlerinden ayrılması için.

— Ama bugün:
- Tarikatlar eğitimden bürokrasiye kadar her alanda etkili.
- Diyanet siyasallaştı, toplumu şekillendiren bir ideolojik araç haline geldi.
- Bilim, felsefe, sanat yerine hurafeler, cemaat bağlantılı “kanaat önderleri” ve popüler dinci figürler öne çıkarılıyor.

— Cumhuriyet neden kuruldu?
- Halkın egemenliğini, bireyin haklarını, çağdaşlaşmayı temel alan bir yönetim biçimi olarak.
- Saltanatın ve hilafetin yerine, akıl ve eşit yurttaşlık esas alınsın diye.

— Ama bugün:
- Egemenlik, “kayıtsız şartsız milletin” değil; tek merkezli, partizan bir sistemin elinde.
- Kuvvetler ayrılığı fiilen zayıflatıldı; yargı, yürütmenin gölgesinde.
- Parlamenter yapı neredeyse işlevsizleşti.
- Eğitimde ve medyada halkı bilinçlendiren değil, yönlendiren bir yapı oluştu.

— Peki, nasıl koruyacağız?

Bu sorunun kolay bir cevabı yok.
Ama temel başlıklar şöyle:

— Laiklik konusunda açık ve cesur olmak
- Laikliği savunmak, dine karşı olmak değildir.
- Dinin siyasallaştırılmasına karşı durmak; bireyin özgürlüğünü, devletin tarafsızlığını savunmaktır.
- Her ortamda “laik devletin neden yaşamsal” olduğunu anlatmalıyız.

— Eğitimi geri almak
- Bilimsel, sorgulayıcı, eleştirel düşünmeyi öğreten bir eğitim sistemi şart.
- Tarikat/cemaat bağlantılı kurumlar ve müfredat dayatmalarıyla mücadele edilmeli.
- Fırsat eşitliği sağlayan, akılcı ve çağdaş eğitim teşvik edilmeli.

— Kurumsal yapıyı yeniden inşa etmek
- Yargının bağımsızlığı,
- Meclisin etkinliği,
- Denetim mekanizmalarının işlemesi için anayasal ve yasal reformlar şart.

— Toplumsal duyarlılığı yükseltmek
- Sadece siyasi partiler değil, sivil toplum, sendikalar, akademi, medya ve bireyler de aktif vatandaşlık rolünü üstlenmeli.
- Cumhuriyet nedir, laiklik neden gereklidir?” sorularını sürekli sormalı ve yanıtlamalıyız.

— Gençliği kazanmak
- Genç nesillere sadece tarih anlatmak yetmez; laikliğin bugünkü anlamını da aktarmak gerekir.
- Dijital mecralarda aktif anlatım, yaratıcı içerikler, çağdaş temsil çok önemli.

—Son Söz:

- Laiklik, sadece bir anayasa maddesi değil; bir yaşam biçimi ve güvencedir.
Cumhuriyet, sadece bir rejim değil; eşitlik, özgürlük ve yurttaşlık bilincidir.

Koruyacağız çünkü vazgeçersek kaybederiz.
Koruyacağız çünkü başka bir Türkiye