Sağlık Bakanlığı verilerine göre 4-10 Temmuz haftasında vaka sayıları 117 bin 95`e ulaşırken; Türk TORAKS Derneği, vaka sayılarının hızla yükselmesine neden olan Omicron`un BA. 4 ve BA. 5 alt varyantlarına karşı ikinci hatırlatma dozlarının yapılması gerektiğine dikkat çekti. Dernek Genel Başkanı Prof. Dr. Oya İtil “İlk iki doz için Sinovac uygulanan bireylerde, hatırlatma dozlarının mRNA aşısı ile sürdürülmesi önerilmektedir” derken; Solunum Sistemi Enfeksiyonları Çalışma Grubu Yürütme Kurulu üyesi Prof. Dr. Abdullah Sayıner de “İki doz mRNA aşısından sonra hatırlatma dozu (üçüncü doz) uygulaması gereklidir” ifadesini kullandı.

Türk Toraks Derneği Genel Başkanı Prof. Dr. Oya İtil ile Türk TORAKS Derneği Solunum Sistemi Enfeksiyonları Çalışma Grubu Yürütme Kurulu üyesi Prof. Dr. Abdullah Sayıner, vaka sayılarındaki artışla ilgili bugün yazılı açıklama yaptı.

Prof. DR. Oya İtil, aşıların düzenli yaptırılmış olmasının ağır hastalık geçirme, hastaneye yatış ve ölüm riskini belirgin düzeyde azalttığına dikkat çekerek şunları kaydetti:

“SİNOVAC`IN YAPILAN SINIRLI ÇALIŞMALARDA BU AŞININ OMİCRON VARYANTINA KARŞI ETKİLİ OLMADIĞI GÖSTERİLMİŞTİR”

“Covid enfeksiyonu geçirme ve çevreye bulaştırma riskini daha az olarak engellemektedir. Bu nedenle, tüm çocukların, ergenlerin ve erişkinlerin Bakanlıkça izin çıkan aşılarını yaptırmaları gerekmektedir. Ayrıca daha önce yaptığımız açıklamalarla dile getirdiğimiz gibi yukarıda saydığımız sebeplerle 5-12 yaş arası çocukların da aşılanması gerekmektedir. Vatandaşlarımızın büyük bölümü başlangıçta iki doz inaktif aşı olan Sinovac (Coronavac) olmuştur. Bu aşı pandeminin ilk döneminde etkili olmuştur. Ancak, yapılan sınırlı çalışmalarda bu aşının Omicron varyantına karşı etkili olmadığı gösterilmiştir. Maalesef, Sağlık Bakanlığı`nın gerçek yaşamda inaktif aşının etkililiğine ilişkin hiçbir değerlendirme yapmamış ve yayınlanmamış olması ülkemiz açısından büyük bir eksikliktir ve bu tür önerilerin çok sınırlı verilerden çıkarımlarla yapılmasına neden olmaktadır.

“İLK İKİ DOZ İÇİN SİNOVAC UYGULANAN BİREYLERDE, HATIRLATMA DOZLARININ MRNA AŞISI İLE SÜRDÜRÜLMESİ ÖNERİLMEKTEDİR”

Var olan bilimsel veriler ışığında, günümüzde Omicron varyantının BA.4 ve BA.5 adlı alt varyantlarının egemen etken olduğu dikkate alındığında, başlangıçta olunan inaktif aşıların koruyuculuk açısından hesaba katılıp katılmayacağı ya da nasıl hesaba katılacağı bilinmemektedir. Bu bağlamda, iki doz Sinovac yanında 3 doz mRNA aşısı uygulanan bireylerle, yalnızca üç doz mRNA aşısı yapılan bireylerdeki enfeksiyon/hastalık risklerinin karşılaştırmalı analizinin yapılması çok yararlı olacaktır. Ancak böyle bir veri bulunmamaktadır. Omicron döneminde, iki doz Sinovac sonrası üçüncü doz olarak mRNA aşısı uygulanması, üç doz Sinovac aşısı uygulanmasına göre çok daha etkili bir bağışıklık sağlamaktadır. Bu nedenle, ilk iki doz için Sinovac uygulanan bireylerde, hatırlatma dozlarının mRNA aşısı ile sürdürülmesi önerilmektedir.”

Prof. Dr. Abdullah Sayıner de şunları ifade etti:

“İKİ DOZ MRNA AŞISINDAN SONRA HATIRLATMA DOZU (ÜÇÜNCÜ DOZ) UYGULAMASI GEREKLİDİR VE İKİNCİ DOZU İZLEYEN 4`ÜNCÜ AYDAN İTİBAREN ÖNERİLMEKTEDİR”

“İki doz mRNA aşısından sonra hatırlatma dozu (üçüncü doz) uygulaması gereklidir ve ikinci dozu izleyen 4`üncü aydan itibaren önerilmektedir. Omicron döneminde bakımevi sakinlerinde yapılan bir çalışmada, üçüncü (hatırlatma) mRNA aşı dozu yapılmasının enfeksiyon riskini önleme etkinliği, yalnızca iki doz mRNA aşılaması tamamlanan bireylere göre yüzde 46,9 daha fazladır. Üçüncü doz aşı etkinliği, hiç aşılanmamış bireylere göre yüzde 80-90 düzeyindedir. Benzer şekilde, bir başka çalışmada Omicron döneminde, üç doz mRNA aşısı olanlarda semptomatik enfeksiyon riski, iki doz olanlara göre yüzde 67 daha düşük bulunmuş, enfeksiyon gelişenlerde virüs yükü de daha düşük bulunmuştur.

“HENÜZ ÇOCUK VE ERGENLERDE ÜÇÜNCÜ DOZUN AĞIR HASTALIĞA KARŞI UZUN VADELİ ETKİNLİĞİNE İLİŞKİN YETERLİ VERİ YOKTUR”

Omicron döneminde, çocuk ve ergenlerde ilk iki doz mRNA aşı etkinliği ikinci ayda belirgin azalmaktadır. 150`nci günde etkinlik kalmamaktadır. Üçüncü doz yapıldığında, etkinlik üçüncü dozdan 1,5 ay sonra yüzde 71 bulunmuştur. İki doz aşının ergenlerde hastaneye yatış gerektiren ağır hastalığa karşı etkinliği görece daha iyidir. Henüz çocuk ve ergenlerde üçüncü dozun ağır hastalığa karşı uzun vadeli etkinliğine ilişkin yeterli veri yoktur.

“60 YAŞ ÜSTÜ BİREYLERİN ÜÇÜNCÜ DOZDAN EN AZ 4 AY SONRA DÖRDÜNCÜ DOZ AŞILARINI OLMALARI ÖNERİLMEKTEDİR”

Üçüncü doz aşıların risk gruplarında enfeksiyon gelişmesine ve ağır enfeksiyona karşı koruyuculuğu Omicron döneminde 2-5 ay içinde zayıflamaktadır. Bu nedenle dördüncü dozun uygulanması gündeme gelmiştir. Dördüncü doz (ikinci hatırlatma dozu) mRNA aşısı uygulaması, ABD verilerine göre, 50 yaş üstü bireylerde ölüm riskini hiç aşılanmayanlara göre 42 kat, üçüncü doz uygulanmış olanlara göre 4 kat azaltmaktadır. Aynı yaş grubunda enfeksiyon riskini hiç aşılanmayanlara göre yüzde 73, üçüncü doz uygulanmış olanlara göre yüzde 18 azaltmaktadır. İsrail verilerine göre, 60 yaş üstü bireylerde üçüncü dozdan en az 4 ay sonra dördüncü doz uygulanması ağır hastalık riskini, üç doz uygulanmasına göre yüzde 64, ölüm riskini yüzde 78 azaltmaktadır. Bu bulgularla, özellikle 60 yaş üstü bireylerin üçüncü dozdan en az 4 ay sonra dördüncü doz aşılarını olmaları önerilmektedir.

“ÜÇÜNCÜ DOZDAN SONRA, ÖZELLİKLE OMİCRON`UN BASKIN VARYANT OLDUĞU SON ALTI AY İÇİNDE COVİD-19 GEÇİRENLERDE DÖRDÜNCÜ DOZUN ETKİSİNİN SINIRLI OLMASI BEKLENMEKTEDİR”

60 yaşından genç ama tam kontrol altında olmayan kronik hastalığı olan ve bağışıklığı zayıf bireylerinde, ağır enfeksiyon ve ölüm riskinin yüksek olması nedeniyle, dördüncü doz olmaları gereklidir. Bu nedenlerle, tanımlanan risk gruplarının dördüncü dozu olmaları kesinlikle gerekli iken, görece genç, kronik hastalığı olmayan, bağışıklığı etkileyen bir durumu olmayan bireyler için üç doz muhtemelen yeterli olacaktır. Benzer şekilde, üçüncü dozdan sonra, özellikle Omicron`un baskın varyant olduğu son altı ay içinde Covid-19 geçirenlerde dördüncü dozun etkisinin sınırlı olması beklenmektedir.”