Haber: Nilgün Hande ÖZTÜRK

(LEFKOŞA) - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti`nin (KKTC) ana muhalefet partisi CTP`nin Genel Başkanı ve yaklaşan seçimlerde Cumhurbaşkanı adayı Tufan Erhürman, Kıbrıs sorununun çözümüne ilişkin "federasyon" sistemini savunarak, "Federasyon bizim açımızdan Kıbrıs sorunu çözülecekse bunun nasıl olacağını gösteren formülasyon. Biz, çözüm istiyoruz ve eğer çözüm olacaksa bu ülkede bunun iki toplumlu, iki bölgeli siyasi eşitliğe dayalı federasyon çerçevesinde olacağını da biliyoruz” dedi. Erhürman, CHP`nin tutuklu Cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu`nun diplomasının iptaline ilişkin de "Ekrem İmamoğlu olayının patlaması ve Türkiye`de bunun Kuzey Kıbrıs`taki üniversite üzerinden konuşulması elbette hiç arzu etmediğimiz bir şey. Geri alma işlemi, dolandırıcılık gibi bir şey yoksa 60 gün içerisinde yapılır, 35 sene sonra değil. Dolayısıyla bana göre işlem hukuka uygun değildir” yorumunu yaptı.

KKTC ana muhalefet partisi CTP`nin Genel Başkanı ve 19 Ekim`de yapılacak seçimlerde Cumhurbaşkanı adayı olan Tufan Erhürman, Lefkoşa`da Türkiye`den gelen aralarında ANKA Haber Ajansı`nın da bulunduğu gazetecilerle görüştü.

Erhürman, 12 Ekim`de yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde iktidara geldiği takdirde yeni açılan Cumhurbaşkanlığı Külliyesi`nin ne olacağı sorusuna, "Cumhurbaşkanlığı`nın Kıbrıs Türk halkının evi olduğunu ve öyle kullanılması gerektiğini, dolayısıyla Cumhurbaşkanlığı`nın özellikle gençlere, kadınlara, sanatçılara, bilim insanlarına açılacağını söyledim. Şu anda oturup da `bu Külliye`yi nasıl kullanırız` diye konuşmuş değiliz kendi aramızda. Yani şu anda nasıl kullanılıyor bilmiyorum Cumhurbaşkanlığı binası diyeyim. Ama o bina tamamen Cumhurbaşkanlığı binası olarak kullanılmak için fazla büyük. Dolayısıyla onun içerisinde bilim insanlarının, sanat insanlarının, kadınların, gençlerin etkinliklerinin de yaşanabileceği böyle Kıbrıs Türk halkının evi olarak kullanılacak bir bina olacak orası. Yani bizim kafamızdaki o” yanıtını verdi.

“Federasyon, Kıbrıs sorunun nasıl çözüleceğini gösteren formülasyon”

Sorular üzerine Erhürman, Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik iki devletli siyaset anlayışı yerine federasyonu desteklediğini belirterek, konuya ilişkin şunları söyledi:

"Federasyon bizim açımızdan Kıbrıs sorunu çözülecekse bunun nasıl olacağını gösteren formülasyon, bir bilgi. Öyle ifade ediyorum ben bunu. Federasyon bir bilgidir. Neyin bilgisidir? Biz çözüm istiyoruz ve çözümün, eğer çözüm olacaksa bu ülkede bunun iki toplumlu, iki bölgeli siyasi eşitliğe dayalı federasyon çerçevesinde olacağını da biliyoruz. Olmayacaksa olmaz. Ama olacaksa böyle olacağını biliyoruz. Nereden biliyoruz? Bu işin, müzakereler tarihinden biliyoruz, bilgi olarak biliyoruz ki bu ülkede bir çözüm olacaksa bunun formülü budur. Ama iki toplumlu, iki bölgeli siyasi eşitliğe dayalı federasyon bir ezber cümledir. Bunun altını nasıl dolduracaksınız diye sorduğunuzda anlam planı tabii en yakın ve en kompakt, yani içeriği doldurulmuş örnektir. Orada bu şöyle tanımlanır, iki tane kurucu devlet vardır ve bu iki kurucu devlet eşittirler. Eşit iki kurucu devlettirler. Anayasa, federal devlete, yani merkezi yapıya bırakılacak olan yetkileri sayar. Geriye kalan tüm yetkileri, kurucu devletlerdedir. Onlara kalır ve kurucu devletler bu yetkilerini egemence kullanırlar. Yani federal devlet o yetkilerin kullanımına müdahale edemez. Burada iki ayrı devlet var. Bir de merkezi yapı var diyebilirsiniz. Bu daha çok konfederasyona benziyor. Ama bana sorarsanız, gevşek federasyon diye tanımladığım bir yapıdır. Bu ülkede çözüm olacaksa ortaya çıkacak olan. Onun dışındaki herhangi bir yapının çözüm olarak ortaya çıkması, çözüm olarak tanımlanması bana göre mümkün değil.

"Ortak karar almamız gereken belli konular var"

Yani iki devletliliği savunabilirsiniz. Hiçbir beis yoktur. Bu siyasi bir tavırdır ama iki devletli çözüm dediğiniz zaman ifade ettiğiniz şudur. Birleşmiş Milletler (BM) tarafları çağıracak masaya ve iki devletliliği görüşecek ve Hristodulidis, ‘Ben KKTC`yi tanıdım` diyecek iki devletli çözüm olabilmesi için BM`nin beş daimi üyesi 541 ve 550 sayılı Güvenlik Konseyi kararlarını kaldıracak, beş daimi üyenin kaldırması demek, beşi de oy birliğiyle kaldıracak, bunların da kim oldukları malum ve bu konuda oy birliği sağlamaları bu dönemde zaten mümkün değil, yetmeyecek.

Diyoruz ki `Gel de beraber karşı karşıya oturalım, iki ayrı devlet olalım`. O da diyor ki `Benim devletim zaten, 541 Sayılı Karara göre senin de devletin ve bütün adayı temsil ediyor. Ben de diyorum ki `Sen de vazgeç bu devletten çünkü bu devlet senin değil, ikimizin ortak devletiydi.` Ortak karar almamız gereken belli konular var. Bu ortak karar almamız gereken konularda ortak karar alacağımız merkezi bir mekanizma olacak. En az bir Kıbrıslı Türk`ün oyu olmadıkça o merkezi yapıda hiçbir kararın verilemeyeceği Güvenlik Konseyi kararlarında da yazıyor.

Dolayısıyla biz CTP olarak şunu söylüyoruz: Bir daha çözüm için kapsamlı müzakere masasına resmi olarak oturacaksak, oturmadan önce karşımızdaki muhatap bize diyecek ki ‘Kardeşim, ben siyasi eşitliği kabul ettim, dönüşümlü başkanlığı da kabul ettim. En az bir Kıbrıslı Türk`ün olumlu oyu olmadıkça herhangi bir kararını alamayacağı ilkesini de kabul ettim. Bunlarda pazarlık konusu yapmıyorum. Karşılığında da senden bir şey istemiyorum` çünkü Güvenlik Konseyi kararlarında bu yazıyor."

“Mülkiyet konusunun nasıl çözüleceği bellidir, Annam Planı`nda da yazar”

Kıbrıs`ta Kuzey ve Güney arasındaki mülkiyet sorununa ilişkin de konuşan Erhürman, şu anda tartışılan mülkiyet konusunun nasıl çözüleceğinin belli olduğunu söyledi. Erhürman, "Annam Planı`nda da yazar. Görüşüp de üzerinde uzlaştığımız şeyleri tekrar görüşmeyiz. O takvimin içinde mülkiyet konusunun ne olacağı bellidir. Bunu böyle kabul ederiz. Bunu Rum tarafı değil, BM baştan kabul edecek. Hep anlattım bunu. BM`ye dönüyoruz ve diyoruz ki `Kardeşim sen sözüne sahip çık. Sen sözün sahip çıkarsam ben resmi müzakere masasına otururum. Biz geldiğimiz zaman göreve yapacağımız şey ilk iş bu ve biz bunu şimdiden anlattık zaten. Yani New York`a gittik. BM Genel Sekreterinin yardımcısına bunu direkt anlattık. Amerika`ya anlattık, Fransız`a anlattık, bilmem Maria Olgin Queller`a anlattık. Rusya`ya, herkese anlattık yani. Biz bu bunu söylüyoruz" diye konuştu.

CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman, deniz yetki alanları, hidrokarbonlar, enerji, güvenlik ve ticaret yolları gibi beş ana başlığın uluslararası ilişkileri belirleyen konular olduğunu ifade ederek, "Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Lideri Nikos Hristodulidis, belli ki `Türkiye`ye karşı, ben güç dengesi oluşturamam kendi başıma` endişesiyle bütün büyük ağabeyleri, tabiri caizse arkasına topladı ve burada set oluşturdu. Ben de kendisine diyorum, tabii sen büyük ağabeyleri topladın arkana da bu ağabeyler, hangi coğrafyaya girseler hiçbir zaman arkada durmazlar, öne geçerler, sen arkaya düşersin. O onun sorunu tabii ama bizim açımızdan beş temel konuda hiçbir şekilde irademiz kayıtta değil. Bizim irademizi geçin, Türkiye garantör ülke, Türkiye de kayıtta değil" dedi.

“İki devlet çözüm yapma ihtimali vardı da bunu istemediğimiz için mi federasyonu konuşuyoruz”

Güney Kıbrıs Rum Kesimi`nin federasyon fikrine sıcak bakıp bakmayacağına ilişkin tahmin ve değerlendirmelerinin sorulmasına karşlık da Erhürman, şunları söyledi:

"Bir halkın liderliğine soyunduysam, bir lider halkı adına bir şeyi talep ederken muhatabının bunu kabul edip etmeme ihtimali üzerinden mi hareket etmeli sorusunun bendeki cevabı `hayır`dır. Yani benim tahminim, demin saydığımız dört nokta var ya bir tür ön şart, ama bize göre BM`nin sözü ve BM onlara sahip çıkmalı. Samimi tahminim Hristodulidis`i biraz tanıdıysam federasyonu kabul etmeyecek, arzumu sorarsanız kabul etmesini istiyorum. Çünkü ben çözüm istiyorum. Bunları kabul etmemesi durumunda, benim üzerine gitmem gerekiyor. Çünkü benim ve benim halkımın gidebilecek başka bir yolu yok. Benim halkıma sürekli birileri başka yollar öneriyor. Ne diyor? İki devletli çözüm yapalım, o zaman, yahu yani bizim elimizde iki devlet çözüm yapma ihtimali vardı da bize böyle bir olanak verildi de biz bunu istemediğimiz için mi federasyonu konuşuyoruz? Ben Rum kesiminde yaşayan bir Rum olsam konusuna da bir cevabım var. Bir kere bakın hidrokarbon çıkalı, yani bulunalı sondajlarımız başlamasını söylemiyorum, çok uzun bir zaman geçti. Ama hidrokarbonla ilgili şu ana kadar Kıbrıs Rum Devleti`nin kasasına bir kuruş düşmedi, bu bir.

İki, burada elektrik çok büyük sorun. Rumlar için de bizim için de. Ve Interconnecte`e bağlantı yaşamsal aslında. Yani bunu yapmadığınız müddetçe işte sanayidir, turizmdir, bilmem nedir arzu ettiğiniz bir yere gidemiyorsunuz. İsrail, Kıbrıs, Yunanistan üçgeninde denizin altından geçecek bir Interconnect`e bağlantı konusu yıllardır gündemdir. AB, parasını hazırlamıştır. Hidrokarbon var, para kazanamıyorsun, Interconnect`te yapma projen var, gerçekleştiremiyorsun.

Üçüncüsü Kıbrıs-Rum tarafında şu anda ben yaşayan biri olsam mesela 30 yıl sonra bu ada nasıl bir ada olur diye düşünsem, bu ada sürekli diken üstünde. Sürekli gergin bir ada olacak. Neden? Demin söylediğim sebeplerle ABD, İsrail, Fransa bilmem ne orada, bu tarafta da Türkiye, sürekli yeşil hattın üstünde sürtüşmenin yaşandığı bir ada. Ben bir Kıbrıslı Rum olsam, bu işin sürdürülebilir olmadığını, BM`nin de zaten bunu sürdürülebilir olmadığını söylediğini düşünürüm. Hristodulidis`in yerine koyduğumda ben çok zor görüyorum, bir Kıbrıslı Rum liderin bunca yıl bir devleti tek başına Kıbrıslı Rumlar yönettikten sonra hadi biz bunu Kıbrıslı Türklerle paylaşalım düşüncesine ulaşıp da halkını buna ikna etmesini çok zor görüyorum.”

“Kıbrıslı Türklerin iradesi dışında karar alınamayacak şekilde, kararları birlikte alacağız”

Genel Başkan Erhürman, Türkiye`nin stratejik çıkarlarına da federasyon yapısının uygun olduğunu ifade ederek, "İki kurucu devlet var, bir de merkezi yapı var, adını ister federal yapı koyun, ister konfederal yapı koyun. O yapıda işte siyasi eşitlik temelinde bundan da kastım şu: Kıbrıslı Türklerin iradesi dışında karar alınamayacak şekilde, kararları birlikte alacağız. Peki bu Türkiye`nin stratejik çıkarlarına uygun olan benim söylediğim mi yoksa iki ayrı devlet olsun biri tanınsın, biri tanınmasın mı? Türkiye`nin stratejik çıkarlarına uygun olan benim söylediğim mi yoksa ikincisi mi? Aklımın kestiği, benim söylediğimin iki ülkenin de çıkarlarına uygun olduğudur. Bunu işte oturup konuşma fırsatı yakalamamız lazım ki bunu, samimiyetle Türkiye ile konuşalım. Yani şu anda biz Kıbrıs sorunlara bir devlet hediye ettik, devletleri var" değerlendirmesini yaptı.

“Ekrem İmamoğlu olayının patlaması, itibarımızla ilgili bir sıkıntı olarak Türkiye`ye yansımış olabilir”

CHP`nin tutuklu Cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu`nun 1990`da Girne Üniversitesi`nden İstanbul Üniversitesi`ne yatay geçiş yaparak aldığı diplomasının “şaibeli” olduğu gerekçesiyle iptal edilmesine ilişkin soruları da yanıtlayan Tufan Erhürman, şunları kaydetti:

"Biz bu diploma işini çok büyütmeyelim de bize ekonomik olarak zarar veriyor noktasında hiç olmadık. Tam tersine yani bir an önce ne kadar büyüyecekse büyüsün ve üniversite alanını, bu cerahatten kurtaralım diye baktık, çünkü bu bize ve onurumuza da zarar veriyor. İtibarımıza ve ekonomiye de zarar veriyor. Baktığımız yer orası. Ekrem İmamoğlu olayının patlaması ve Türkiye`de bunun Kuzey Kıbrıs`taki üniversite üzerinden konuşulması elbette hiç arzu etmediğimiz bir şey. Çünkü bu ekstradan itibarımızla ilgili bir sıkıntı olarak Türkiye`ye yansımış olabilir. Bilemiyorum açıkçası algıda nereye oturdu. Kıbrıs`ta sürekli olarak yatay geçişlerin, diplomaların, bilmem nelerin Türkiye nezdinde tartışılıyor olması… Tabii Ekrem İmamoğlu topluma mal olmuş biri, onun ismi üzerinden bunun tekrar piyasaya gelmiş olması da bizi o anlamda buradaki itibar açısından mutlu eden bir şey değil.

“Bana göre işlem hukuka uygun değildir”

Ben idare hukukçusuyum. Bu konu da idare hukukunun alanı. Ben şunu bilirim, bu bir iptal diye geçti ya diplomanın iptali diye, aslında bizim idare hukukunda buna verdiğimiz tanım `geri alma`dır. Yani diplomanın geri alınması. İdare hukukçuları zaten Türkiye`de bu açıklamayı yaptı. Geri alma işlemi, dolandırıcılık gibi bir şey yoksa ve yok hükmünde değilse işlem 60 gün içerisinde yapılabilen bir şeydir. İptal davasını Türkiye`de ancak 60 gün içerisinde açabilirsiniz. İdari işlemin tebliğinden itibaren 60 gün geri alma işlemi de yok hükmünde olma işlem veya bir dolandırıcılık olmadıkça yükümlendirici de değilse 60 gün içerisinde yapılabilir. Yani 35 sene sonra geri alma işlemi yapılmaz yok hükmünde değilse şayet. Türkiye`deki idare hukukçularından da benim bu söylediklerimden farklı bir şey söylediğini duymadım. Dolayısıyla bana göre işlem hukuka uygun değildir. Hukukçu olarak yorumum bu. Zaten de dava açıldı. O davanın sonucunda da göreceğiz."